Małpka kapucynka – charakterystyka, opis, cena, żywienie

Posiadanie w domu egzotycznego zwierzęcia to marzenie wielu osób z czasów dzieciństwa. Kapucynki to gatunek niewielkich małp, które pod względem zachowania i inteligencji w dużym stopniu przypominają ludzi. Co warto wiedzieć o tych zwierzętach? Czy domowa hodowla kapucynek jest w Polsce legalna?

Opis i charakterystyka gatunku

Kapucynka to gatunek ssaka z rzędu naczelnych, którego naturalny zasięg występowania obejmuje Amerykę Środkową i Centralną. Zwierzęta te tworzą na terenach lasów tropikalnych grupy, w których obowiązuje system hierarchiczny oparty na rozwiniętych relacjach społecznych pomiędzy poszczególnymi osobnikami. Kapucynki spośród innych gatunków małp wyróżnia duża inteligencja i umiejętność posługiwania się prostymi narzędziami.

Tryb życia

Małpy kapucynki żyją w grupach liczących od kilku do kilkudziesięciu osobników. Są wszystkożercami, ponieważ na wolności w ich jadłospisie można znaleźć zarówno owoce tropikalne, jak i owady oraz małe jaszczurki. Większość czasu spędzają w koronach drzew, gdzie poszukują pożywienia i odpoczywają. W przypadku kapucynek bytujących w pobliżu ludzkich siedlisk obserwuje się również wykradanie przez małpy jedzenia z domostw oraz śmietników.

Sierść i umaszczenie

Sierść kapucynek jest krótka i gęsta, a jej kolor obejmuje różne odcienie brązu i szarości. To właśnie od sposobu umaszczenia tych zwierząt pochodzi ich nazwa – owłosienie małp tego gatunku tworzy w okolicy szczytu głowy wzór przypominający kapelusz lub kaptur. W okolicy brzucha i wewnętrznych części kończyn sierść przybiera z reguły jaśniejszy kolor, natomiast umaszczenie okolicy grzbietowej charakteryzuje się ciemniejszych odcieniem, co ma istotne znaczenie w aspekcie ochrony przed promieniami słonecznymi na terenach naturalnego występowania tych zwierząt.

Rozmiary i waga

Kapucynki są kojarzone z osobnikami o niewielkich rozmiarach, jednak wielkość poszczególnych osobników może różnić się w zależności od gatunku. Największe z nich są kapucynki czubate, które mogą osiągać długość ciała przekraczającą ponad 50 centymetrów, a ich masa ciała wynosi do 5 kilogramy. Z kolei kapucynki czarnouche są jednym z najmniejszych sklasyfikowanych gatunków tych małp – z długością ciała 40 centymetrów i masą całkowitą do 3 kilogramów. Rozmiary poszczególnych osobników zależą również od takich czynników jak wiek i płeć.

Charakter i zachowanie

Rozwinięcie umiejętności społecznych kapucynek wpływa na wysoki poziom empatii i troski o współtowarzyszy w danej grupie. Małpy te rzadko bywają agresywne, jednak postawę obronną można zaobserwować u osobników walczących o pożywienie lub terytorium. Hierarchia w danym stadzie wynika z dominacji i pozycji wybranych osobników, którzy przejmują władzę nad całą grupą. Kapucynki są zwierzętami o wysokim poziomie aktywności – większość dnia spędzają na zwinnym poruszaniu się w koronach drzew, co ułatwiają im chwytne kończyny i ogon.

Usposobienie, a szkolenie

Kapucynki w środowisku naturalnym są łagodnymi zwierzętami, jednak w niektórych przypadkach osobniki żyjące w hodowlach stają się wraz z upływem czasu mniej przewidywalne. Zachowanie dzikich zwierząt w wyniku kontaktu z człowiekiem ulega zmianie, dlatego proces szkolenia i nauki kapucynki reagowania na podstawowe komendy jest niezwykle trudny. Małpy te, ze względu na swój wysoki poziom inteligencji, potrafią wykonywać poszczególne czynności, takie jak siadanie lub przywołanie na określony zwrot, jednakże nawet wieloletnie szkolenie nie wyeliminuje dzikich zachowań charakterystycznych dla zwierząt egzotycznych.

Ile żyją kapucynki?

Średnia długość życia kapucynek wynosi od 15 do 25 lat. Osobniki żyjące w niewoli dożywają nawet 30 lub 40 lat, co wynika z opieki medycznej i dostępu do odpowiedniego pożywienia, jakie zapewniają zwierzętom hodowcy.

Jak dbać o ich zdrowie?

Podstawowe działania z zakresu opieki nad kapucynką wymagają zapewnienia odpowiedniej diety, opieki medycznej oraz warunków bytowych konkretnego osobnika. Małpy te są wszystkożercami, dlatego również w hodowlach należy zapewnić im zbilansowaną dietę, która będzie odpowiadała składnikom odżywczym z ich naturalnego środowiska. Kapucynki podlegają programom szczepień, które chronią je przed zachorowaniem na groźne choroby zakaźne, które mogą być przenoszone przez inne gatunki małp. Równie istotne znaczenie odgrywa dostosowanie wybiegu kapucynek do potrzeb tych zwierząt – odpowiednia czystość pomieszczeń i klatek, duża przestrzeń i dostęp do drzew oraz innych tras do wspinania warunkują prawidłowy rozwój przedstawicieli tego gatunku.

Najczęstsze choroby

Do najczęstszych chorób kapucynek zalicza się zakażenia grzybicze i pasożytnicze, które mogą obejmować skórę oraz układ pokarmowy zwierzęcia. Dodatkowo groźne dla życia małp kapucynek są choroby układu oddechowego, które podobnie jak w przypadku człowieka mogą przebiegać z objawami kaszlu, kataru i dusznościami. Hodowcy decydujący się na opiekę nad kapucynkami powinni również zwracać uwagę na zaburzenia behawioralne zwierząt, które są wynikiem niewłaściwego wychowania lub szkodliwymi warunkami bytowymi w danym miejscu.

Cechy szczególne

Do najbardziej rozpoznawalnych cech kapucynek zalicza się charakterystyczne umaszczenie sierści w okolicy głowy, zwinny ogon i dużą ruchliwość zwierząt tego gatunku. Dodatkową cechą, która wyróżnia kapucynki w rzędzie naczelnych jest duża częstotliwość wykorzystywania narzędzi i prostych konstrukcji z kamieni oraz patyków do zdobywania pożywanie oraz zabawy. Kapucynki są niezwykle inteligentnymi zwierzętami, dlatego pod względem niektórych zachowań mogą przypominać ludzi.

Pielęgnacja

Pielęgnacja kapucynek obejmuje regularne czyszczenie sierści zwierząt, a także sprawowania kontroli nad stanem uzębienia osobników tego gatunku. Właściwy rozwój kapucynki może odbywać się wyłącznie w przypadku zapewnienia zwierzęciu właściwych warunków bytowych, żywieniowych i behawioralnych. Z tego powodu odpowiednie przystosowanie klatki i wybiegu dla małp odgrywa ogromną rolę w posiadaniu tego typu zwierząt na terenie naszego kraju.

Jak szczotkować?

W środowisku naturalnym kapucynki samodzielnie oczyszczają swoje futra w procesie łuskania, jednak w przypadku zwierząt hodowlanych niezbędne jest również odpowiednie szczotkowanie ich sierści. Zapobiega to gromadzeniu się pasożytów i sklejaniu obumarłych włosów, co może w dalszej perspektywie prowadzić do rozwoju groźnych chorób.

Wypadanie sierści

Linienie to naturalny proces wymiany sierści u wielu zwierząt. Podobnie jest w przypadku kapucynek, u których wypadanie włosów pozwala utrzymać zdrowy wygląd futra. Wypadanie sierści u tego gatunku małp nie jest uzależnione od konkretnej pory roku, jednakże proces ten z reguły nasila się w okresie jesieni i wiosny.

Hodowla i młode

Wejście w posiadanie kapucynki w Polsce jest możliwe, jednak wymaga spełnienia szeregu warunków. Zalicza się do nich zezwolenie Generalnego Dyrektora Ochrony Środowiska na hodowlę zwierząt egzotycznych. Prośba ta musi być poparta złożeniem odpowiednich dokumentów potwierdzających posiadanie odpowiednich warunków do utrzymania zwierzęcia. W legalnych hodowlach kapucynki mogą się swobodnie rozmnażać, jednak ich liczba w miocie z reguły wynosi jedno młode.

Historia rasy

Pierwsze kapucynki żyły już blisko 6 milionów lat temu na terenach obecnej Ameryki Południowej. Na przestrzeni lat gatunek ten rozwijał się i różnicował na konkretne odmiany i podgatunki, natomiast małpy te zyskały popularność w Europie za sprawą konkwistadorów, którzy z XVIII wieku przewozili je na swoich statkach. Od tego momentu kapucynki stały się jednym z najpopularniejszych gatunków egzotycznych zwierząt w Europie, przez co do dzisiaj można je oglądać w większości ogrodów zoologicznych na terenie Starego Kontynentu.

Jak sobie radzą w upały i mrozy?

Kapucynki wywodzą się z klimatu tropikalnego, dlatego mają również konkretne wymagania odnośnie temperatury otoczenia. Małpy tego gatunku preferują temperatury w przedziałach od 18 do 27 stopni Celsjusza, a optymalna wilgotność powietrza wynosi od 50 do 70 procent.

Dla kogo?

Kapucynki to dzikie zwierzęta, które w sprzyjających warunkach mogą żyć również w niewoli. Wymagają one odpowiedniej opieki i cierpliwości, dlatego hodowle powinny spełniać wszystkie wymogi prawne, a hodowcy muszą posiadać odpowiednie podejście do posiadanych zwierząt. W skład tego aspektu wchodzi nie tylko poziom posiadanej wiedzy, ale też i empatia, troska i odpowiednie podejście w opiece nad egzotycznymi zwierzętami.

Pochodzenie rasy

Kapucynki należą do małp człekokształtnych i podrodziny płaksowatych. Pod względem ewolucyjnym gatunek ten jest najbardziej zbliżony do małp z grupy uakarii i sakibar, od którego oddzielił się około 10 milionów lat temu.

Ciekawostki o małpce kapucynce

Kapucynki wykazują wiele niezwykłych umiejętności, które z perspektywy człowieka wydają się być bardzo zbliżone do tych, jakie manifestuje gatunek ludzki. Rozpoznawanie swojego odbicia w lustrze, naśladowanie używania prostych narzędzi, rozbijanie orzechów przy pomocy kamieni i rozpoznawanie osobników, które wcześniej zostały zakwalifikowane do kategorii wrogów lub przyjaciół to tylko niektóre z nich. Dodatkowo kapucynki mają doskonale rozwinięty zmysł słuchu, który pozwala im komunikować się z innymi osobnikami tego gatunku przy pomocy różnych dźwięków i okrzyków. W niektórych krajach kapucynki są również wykorzystywane do terapii osób z zaburzeniami emocjonalnymi i niepełnosprawnościami, czyli pełnią dokładnie taką samą rolę, z jaką w Europie utożsamia się konie oraz psy.

Cena w 2024 roku

W zależności od konkretnego gatunku cena jednego osobnika może oscylować od 5 do nawet 40 tysięcy złotych. Warto jednak pamiętać, że zakup młodej kapucynki z hodowli nie jest jedyną formalnością, z jaką przyszły właściciel takiego zwierzęcia będzie musiał się zmierzyć. Dodatkowe koszty obejmują również przystosowanie wybiegu do potrzeb małpy, opiekę medyczną oraz odpowiedni pokarm. Z tego powodu hodowla kapucynek w Polsce jest stosunkowo kosztowna, przez co niewielu hodowców decyduje się na ich zakup.